Categorie: wetenschappelijk

‘Ik coordineer alleen nog maar’: Over de verplaatsing van sociaal werk naar vrijwilligers in Nederland

Open access artikel in European Journal of Social Work

Maatschappelijk werk (sociaal werk) begon ooit als vrijwilligerswerk en ontwikkelde zich vervolgens tot een betaalde professie. Tegenwoordig zien we een ontwikkeling in omgekeerde richting. Steeds meer landen laten grote delen van wat vroeger betaalde hulp was over aan vrijwilligers. In dit artikel bekijken we de impact van die ontwikkeling in één grote welzijnsorganisatie in Nederland. Het artikel is gebaseerd op interviews met betaalde hulpverleners, managers en vrijwilligers bij de betreffende organisatie. Het onderzoek liet zien dat het verplaatsen van hulp naar vrijwilligers niet ten koste gaat van de kwaliteit van de dienstverlening: vrijwilligers doen het goed en betaalde hulpverleners helpen hen om het goed te doen door te coachen en cursussen te geven. Het verplaatsen van sociaal werk naar vrijwilligers heeft twee grote gevolgen voor de professie. Ten eerste: betaalde hulpverleners moeten werken in een context waarin steeds meer concurrenten hun taken gratis willen overnemen. Ten tweede: betaalde hulpverleners raken de kern van hun werk (het contact met cliënten) kwijt en houden een managementachtige functie over met veel coördinatie, budgetbewaking, en coaching. Sociaal werkers zouden het verplaatsen van hun werk naar vrijwilligers daarom kritischer moeten bekijken dan velen van hen nu doen.

Lees het artikel (Engelstalig)

Hoe Elco Brinkman alsnog zijn zin kreeg: neoliberalisme, communitarisme en linkse idealen in de Nederlandse gezondheidszorg

Onderzoeksartikel Sociologie

In zijn recent verschenen politieke autobiografie Bouwen en bewaren beschrijft CDA- politicus Elco Brinkman zijn lotgevallen op het toenmalige ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur in de jaren tachtig. Het kabinet-Lubbers I (CDA-VVD) was aangetreden met een bezuinigingsagenda die onder meer leidde tot het akkoord van Wassenaar in 1982 (algehele loonmatiging) en tot forse bezuinigingen op de collectieve sector. Brinkman vond dat dergelijke bezuinigingen gepaard moesten gaan met een visie, een verhaal over waar het heen moest met het land. Zijn visie was een zorgzame samenleving, een samenleving waarin volwassen kinderen omzagen naar hun ouders, een samenleving waarin buurtbewoners zouden zorgen voor elkaar. ‘Meer vertrouwen in mensen zelf, was mijn preekje keer op keer’, aldus Brinkman, die vervolgens beschrijft hoe dit pleidooi hem niet in dank werd afgenomen; niet door de linkse oppositie, maar ook niet in ‘coalitiekring’.. Lees verder (pdf)

Symposium Ruimte voor iedereen? Aandacht voor kwetsbare Utrechters

Tijdens het symposium zal het onderzoeksrapport De waardigheidscirkel (Jante Schmidt, Carlo Leget, Alistair Niemeijer, Evelien Tonkens, Margo Trappenburg) worden gepresenteerd

Op 23 januari vindt het symposium Ruimte voor iedereen? plaats.

Utrecht wil dat alle inwoners op hun eigen manier hun leven kunnen inrichten en meedoen. Sommige Utrechters lukt dit (even) niet alleen, zij hebben hulp en ondersteuning nodig. Welke kansen en uitdagingen liggen er om hen de ruimte te geven die zij nodig hebben?

Over dit thema organiseren de gemeente Utrecht, de Universiteit voor Humanistiek en Meetellen in Utrecht op woensdag 23 januari 2019 het symposium ‘Ruimte voor iedereen? Aandacht voor kwetsbare Utrechters’. Aan de hand van drie recente onderzoeken rondom kwetsbare Utrechters, gaan we met professionals, beleidsmakers én ervaringsdeskundigen in gesprek.

Informatie en aanmelden

Zorg als Ambacht. Afstemmen op afhankelijkheid van mensen met een beperking

Op 22 januari 2019 om 15:00 vindt de feestelijke boekpresentatie plaats bij de Outsider Art Galerie van Cordaan, bij de Hermitage in Amsterdam. Tijdens de presentatie laten we verschillende deelnemers aan het project aan het woord. Zij zullen vertellen over hun ervaringen en over wat het onderzoek voor hun praktijk kan betekenen. We sluiten af met een borrel.

Het afgelopen jaar werkten Simon van der Weele, Femmianne Bredewold, Ellen Grootegoed, Evelien Tonkens en Margo Trappenburg aan de afronding van het onderzoeksproject ‘ervaren cliëntafhankelijkheid’, over de ervaringen van afhankelijkheid van mensen met een beperking. Als kers op de taart heeft het project uitgemond een boek. Zorgen als Ambacht: Afstemmen op Afhankelijkheid van Mensen met een Beperking verschijnt in januari 2019 bij Uitgeverij de Graaff in Utrecht. ​Het boek bevat – naast nog meer verhalen uit de praktijk en meer maatschappelijke context – ook de prachtige foto’s die Aad van Vliet tijdens het onderzoek heeft gemaakt van mensen met een beperking en de zorg die zij krijgen.

Dat vak dat je leerde, dat is niet meer: Hoe maatschappelijk werkers in Nederland denken over de-professionalisering

‘My profession is gone’: how social workers experience de-professionalization in the Netherlands’
Wetenschappelijk Engelstalig artikel met Gercoline van Beek in European Journal of Social Work
.

Samenvatting in het Nederlands:

Hulpverleners in het sociaal domein in Nederland worden geconfronteerd met twee belangrijke veranderingen. Ten eerste wordt gespecialiseerde hulpverlening grotendeels vervangen door generalistisch werkende wijkteams. En ten tweede maakt de verzorgingsstaat plaats voor een participatiesamenleving, waarin mensen vooral hulp moeten krijgen van elkaar in plaats van betaalde hulpverleners. De eerste verandering heet ‘despecialisatie’, de tweede fundamentele de-professionalisering. De centrale vraag in dit artikel luidt: hoe beoordelen maatschappelijk werkers deze veranderingen? Kwalitatieve interviews met 29 ervaren maatschappelijk werkers laten zien dat zij doorgaans enthousiast zijn over despecialisatie, omdat dit beter is voor cliënten met multi-problematiek. Zij zien generalistisch werken ook als een nieuwe uitdaging. Het oordeel over fundamentele de-professionalisering is negatiever. Maatschappelijk werkers maken zich zorgen over cliënten die geen geschikt netwerk hebben. Zij maken ook zorgen over hun vak, nu hulpverlening (gedeeltelijk) wordt overgenomen door leken en vrijwilligers. Ze vinden het moeilijk om zich tegen deze ontwikkeling te verzetten: zij vrezen voor hun baan. Sommigen zijn bereid om zelf onbetaald hun werk voort te zetten. Het is hoog tijd dat maatschappelijk werkers (nu: sociale professionals) en wetenschappers op dit gebied zich verdiepen in fundamentele de-professionalisering.