Zoeken naar "verzorgingsstaat"

Andersdenkend in de participatiesamenleving

Hoe meer we afstand doen van de verzorgingsstaat, des te meer realiseer ik mij wat een fantastisch bezit dat eigenlijk was.  Zo was de verzorgingsstaat (zeker in zijn laatste fase) heel vriendelijk voor mensen die hem eigenlijk niet moesten.  Voor aanhangers van de verzorgingsstaat waren er professionele hulpverleners, verzorgenden, betaalde hulpverleners, collectieve voorzieningen, verzorgingshuizen, zorginstellingen voor mensen met beperkingen. Allemaal betaald met premies en belastingen. Maar wie liever zich liever liet verzorgen door zijn eigen familie, of wie omgekeerd liever zelf zorgde voor zijn bejaarde ouders of verstandelijke beperkte kind, die kon in de verzorgingsstaat zijn eigen kleine participatiesamenleving vormgeven.  Daar had je een persoonsgebonden budget voor, waar je mantelzorg mee kon betalen of een ouderinitiatief voor mensen met een verstandelijke beperking. De verzorgingsstaat in zijn nadagen was heel tolerant en welwillend ten opzichte van andersdenkenden en zelfzorg-adepten. Lees de column in Vakblad Sociaal Werk verder (pdf)

Mensen haken af dankzij participatiesamenleving

“Margo Trappenburg stond niet te juichen op het moment dat Nederland overging van een verzorgingsstaat naar een participatiesamenleving. Natuurlijk erkent ze dat er ook aan de verzorgingsstaat nadelen zitten, maar wat haar betreft is het toch één van de mooiste menselijke uitvindingen. ‘Maar ik ga er niet over wat de Nederlandse regering besluit en de omslag is gemaakt. Ik vind alleen wel dat we ons meer zouden moeten verdiepen in de voor- en nadelen die dit met zich meebrengt.’” Lees verder

Ik wil mijn kinderen niet tot last zijn. Euthanasie en hulp bij zelfdoding in de participatiemaatschappij

Artikel in Tijdschrift voor Gezonheidszorg en Ethiek

Een van de issues tijdens de verkiezingscampagne van 2017 in Nederland was de ‘voltooid-levendiscussie’, die handelt over het recht van oude mensen om hun leven te beëindigen, ook als zij niet uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Voorstanders vinden dat dit recht voor mensen vanaf een bepaalde leeftijd (70, 75?) in een wet moet worden vastgelegd. In dit artikel wordt betoogd dat de vraag naar hulp bij zelfdoding op oudere leeftijd groter wordt naarmate de participatiesamenleving verder voortschrijdt en de verzorgingsstaat verdwijnt. Ouderen zullen gaan vragen om hulp bij zelfdoding om altruïstische redenen. Lees het artikel (pdf)

Dat vak dat je leerde, dat is niet meer: Hoe maatschappelijk werkers in Nederland denken over de-professionalisering

‘My profession is gone’: how social workers experience de-professionalization in the Netherlands’
Wetenschappelijk Engelstalig artikel met Gercoline van Beek in European Journal of Social Work
.

Samenvatting in het Nederlands:

Hulpverleners in het sociaal domein in Nederland worden geconfronteerd met twee belangrijke veranderingen. Ten eerste wordt gespecialiseerde hulpverlening grotendeels vervangen door generalistisch werkende wijkteams. En ten tweede maakt de verzorgingsstaat plaats voor een participatiesamenleving, waarin mensen vooral hulp moeten krijgen van elkaar in plaats van betaalde hulpverleners. De eerste verandering heet ‘despecialisatie’, de tweede fundamentele de-professionalisering. De centrale vraag in dit artikel luidt: hoe beoordelen maatschappelijk werkers deze veranderingen? Kwalitatieve interviews met 29 ervaren maatschappelijk werkers laten zien dat zij doorgaans enthousiast zijn over despecialisatie, omdat dit beter is voor cliënten met multi-problematiek. Zij zien generalistisch werken ook als een nieuwe uitdaging. Het oordeel over fundamentele de-professionalisering is negatiever. Maatschappelijk werkers maken zich zorgen over cliënten die geen geschikt netwerk hebben. Zij maken ook zorgen over hun vak, nu hulpverlening (gedeeltelijk) wordt overgenomen door leken en vrijwilligers. Ze vinden het moeilijk om zich tegen deze ontwikkeling te verzetten: zij vrezen voor hun baan. Sommigen zijn bereid om zelf onbetaald hun werk voort te zetten. Het is hoog tijd dat maatschappelijk werkers (nu: sociale professionals) en wetenschappers op dit gebied zich verdiepen in fundamentele de-professionalisering.

Gratis werk

Lezing over de grens tussen vrijwilligerswerk en reguliere arbeid. Conferentie ‘De zin en onzin van de Rotterdamse Tegenprestatie’.

“De verzorgingsstaat was een schild voor de zwakken, een ontlasting voor hun niet-kwetsbare familieleden. De verzorgingsstaat was ten slotte een banen-generator. De verzorgingsstaat creëerde een grote hoeveelheid banen waarin niet alleen, maar toch vooral heel veel vrouwen werk vonden. Vrouwen konden aan de slag in de kinderopvang en de naschoolse opvang terwijl andere vrouwen elders gingen werken. Vrouwen gingen betaald werk doen als verzorgende, diëtiste of activiteitenbegeleidster in verpleeg- en verzorgingshuizen. Mannen, maar ook veel vrouwen werden bijstandsmaatschappelijk werker bij de sociale dienst. Vrouwen die voorheen onbetaalde armenzorg zouden hebben gedaan voor de diaconie of de raad voor de kinderbescherming konden nu een echte baan vinden met een salaris en met carrière mogelijkheden. Hoe mooi dat was kunnen we lezen in de memoires van maatschappelijk werkster Marie Kamphuis, die haar opleiding tot sociaal werkster afrondde in de jaren dertig en er als een van de weinigen al voor de verzorgingsstaat in slaagde een betaalde baan te vinden. Ze vertelt hoe blij ze daarmee was: Lees verder en bekijk de powerpoint

Tussen kantklosprincipe en minibieb. Dubbelinterview in Bestuurskunde

Rixt Riemersma & Thomas Schillemans in gesprek met Menno Fenger en Margo Trappenburg over de participatiesamenleving
Bestuurskunde 2016 (25) 3

“In de participatiesamenleving moeten/mogen mensen veel zelf doen. Dit leidt tot een fundamentele herijking van de rol en de principes van de verzorgingsstaat. In hun recente oraties zetten de hoogleraren Fenger en Trappenburg dit onderwerp verder op de kaart. En, hoewel ze beiden het belang van lokale kennis en goede samenwerking onderstrepen, komen ze daarbij tot een radicaal andere waardering van het verschijnsel. Waar Trappenburg ons oproept om eens ‘nee’ te zeggen tegen al dat participeren’, daar wil Fenger juist onderzoeken hoe het ‘eigenaarschap van publieke instituties’ in de verzorgingsstaat ‘dichter bij burgers’ kan worden gebracht. In dit artikel resumeren en confronteren we deze beide perspectieven op de toekomst van de verzorgingsstaat.”

Lees het interview hier

Helpen als ambacht. Over arbeidsdeling in de participatiemaatschappij

29 april oratie (dubbeloratie met Evelien Tonkens) Universiteit voor Humanistiek, Pieterskerk, Utrecht, 14.45 uur precies.

De omslag van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij heeft gevolgen voor de verdeling van arbeid. Veel werk dat in de verzorgingsstaat werd gedaan door betaalde krachten (thuiszorgmedewerkers, activiteitenbegeleiders, sociale hulpverleners) moet in de participatiesamenleving op onbetaalde basis worden verricht door familie, vrienden en buren en door werklozen als tegenprestatie voor een uitkering. Margo Trappenburg duidt dit aan als de opkomst van het Ikea-principe in de hulpverlening. Haar oratie gaat over de vraag of hulpverlening volgens het Ikea principe een goed idee is en zo nee, of het mogelijk is om daar iets tegen te doen.

Lees een samenvatting op de socialevraagstukken.nl of de volledige versie (PDF)

oratie_kaft

Interviews

Lezingen

2023

  • ‘Spheres of Justice: 40 jaar na 1983’. Gastcollege aan de Vrije Universiteit, Amsterdam 15 december 2023
  • ‘Twee gedaanten van de universiteit’. Lezing Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam 14 november 2023. Powerpoint
  • ‘The quest for wholeness’. Paper prepared for seminar to celebrate the 40th anniversary of Spheres of Justice. Princeton / online, 14/15 October 2023
  • ‘Het gezag van streetlevel bureaucrats’. Gastcollege voor de NSOB, Tilburg 14 september 2023

2022

2021

2020

2019

(meer…)

In de media

Kranten & (online) tijdschriften


Radio & tv