Categorie: artikel

‘Ik coordineer alleen nog maar’: Over de verplaatsing van sociaal werk naar vrijwilligers in Nederland

Open access artikel in European Journal of Social Work

Maatschappelijk werk (sociaal werk) begon ooit als vrijwilligerswerk en ontwikkelde zich vervolgens tot een betaalde professie. Tegenwoordig zien we een ontwikkeling in omgekeerde richting. Steeds meer landen laten grote delen van wat vroeger betaalde hulp was over aan vrijwilligers. In dit artikel bekijken we de impact van die ontwikkeling in één grote welzijnsorganisatie in Nederland. Het artikel is gebaseerd op interviews met betaalde hulpverleners, managers en vrijwilligers bij de betreffende organisatie. Het onderzoek liet zien dat het verplaatsen van hulp naar vrijwilligers niet ten koste gaat van de kwaliteit van de dienstverlening: vrijwilligers doen het goed en betaalde hulpverleners helpen hen om het goed te doen door te coachen en cursussen te geven. Het verplaatsen van sociaal werk naar vrijwilligers heeft twee grote gevolgen voor de professie. Ten eerste: betaalde hulpverleners moeten werken in een context waarin steeds meer concurrenten hun taken gratis willen overnemen. Ten tweede: betaalde hulpverleners raken de kern van hun werk (het contact met cliënten) kwijt en houden een managementachtige functie over met veel coördinatie, budgetbewaking, en coaching. Sociaal werkers zouden het verplaatsen van hun werk naar vrijwilligers daarom kritischer moeten bekijken dan velen van hen nu doen.

Lees het artikel (Engelstalig)

Hoe Elco Brinkman alsnog zijn zin kreeg: neoliberalisme, communitarisme en linkse idealen in de Nederlandse gezondheidszorg

Onderzoeksartikel Sociologie

In zijn recent verschenen politieke autobiografie Bouwen en bewaren beschrijft CDA- politicus Elco Brinkman zijn lotgevallen op het toenmalige ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur in de jaren tachtig. Het kabinet-Lubbers I (CDA-VVD) was aangetreden met een bezuinigingsagenda die onder meer leidde tot het akkoord van Wassenaar in 1982 (algehele loonmatiging) en tot forse bezuinigingen op de collectieve sector. Brinkman vond dat dergelijke bezuinigingen gepaard moesten gaan met een visie, een verhaal over waar het heen moest met het land. Zijn visie was een zorgzame samenleving, een samenleving waarin volwassen kinderen omzagen naar hun ouders, een samenleving waarin buurtbewoners zouden zorgen voor elkaar. ‘Meer vertrouwen in mensen zelf, was mijn preekje keer op keer’, aldus Brinkman, die vervolgens beschrijft hoe dit pleidooi hem niet in dank werd afgenomen; niet door de linkse oppositie, maar ook niet in ‘coalitiekring’.. Lees verder (pdf)

Fighting the Enemy Within? Challenging Minor Principles of Professionalism in Care and Welfare

Open access wetenschappelijk artikel met Mirko Noordegraaf

Wilensky’s seminal article on professionals mentions three identifying characteristics besides the familiar specialized knowledge, autonomy and professional ideology. These are the referral principle, which states that professionals should refer clients to a colleague with a different specialty if necessary,the principle of sloughing off, which dictates that professionals allocate less rewarding parts of their job to lesser paid assistants, and the principle of impersonal service delivery, which admonishes professionals to treat clients equally. A changing clientele in health care and social care warrants a reappraisal of these three principles. Population ageing necessitates a reappraisal in health care. The deinstitutionalization of people with psychiatric or mental disabilities necessitates a reappraisal in social care. Referral, sloughing off and impersonal service delivery are professional characteristics that concur with managerial or political objectives. Managers and politicians are partly responsible for their widespread application. Hence, professionals need their help to fight this “enemy within professionalism.”

Lees het artikel

Ik wil mijn kinderen niet tot last zijn. Euthanasie en hulp bij zelfdoding in de participatiemaatschappij

Artikel in Tijdschrift voor Gezonheidszorg en Ethiek

Een van de issues tijdens de verkiezingscampagne van 2017 in Nederland was de ‘voltooid-levendiscussie’, die handelt over het recht van oude mensen om hun leven te beëindigen, ook als zij niet uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Voorstanders vinden dat dit recht voor mensen vanaf een bepaalde leeftijd (70, 75?) in een wet moet worden vastgelegd. In dit artikel wordt betoogd dat de vraag naar hulp bij zelfdoding op oudere leeftijd groter wordt naarmate de participatiesamenleving verder voortschrijdt en de verzorgingsstaat verdwijnt. Ouderen zullen gaan vragen om hulp bij zelfdoding om altruïstische redenen. Lees het artikel (pdf)

Lotte zoekt werk. Pleidooi voor behoud professionele hulp

Liever geholpen door een betaalde hulpverlener dan door een buurvrouw of vrijwilligster die hulp biedt
uit naastenliefde tegen wie je ‘dankjewel’ moet zeggen, meent Margo Trappenburg. Een pleidooi tegen de beweging van de participatiesamenleving in – voor het behoud van het opleiden tot professioneel helper.

Lotte zoekt werk, lezing verschenen in Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken, winter 2016

Tussen kantklosprincipe en minibieb. Dubbelinterview in Bestuurskunde

Rixt Riemersma & Thomas Schillemans in gesprek met Menno Fenger en Margo Trappenburg over de participatiesamenleving
Bestuurskunde 2016 (25) 3

“In de participatiesamenleving moeten/mogen mensen veel zelf doen. Dit leidt tot een fundamentele herijking van de rol en de principes van de verzorgingsstaat. In hun recente oraties zetten de hoogleraren Fenger en Trappenburg dit onderwerp verder op de kaart. En, hoewel ze beiden het belang van lokale kennis en goede samenwerking onderstrepen, komen ze daarbij tot een radicaal andere waardering van het verschijnsel. Waar Trappenburg ons oproept om eens ‘nee’ te zeggen tegen al dat participeren’, daar wil Fenger juist onderzoeken hoe het ‘eigenaarschap van publieke instituties’ in de verzorgingsstaat ‘dichter bij burgers’ kan worden gebracht. In dit artikel resumeren en confronteren we deze beide perspectieven op de toekomst van de verzorgingsstaat.”

Lees het interview hier

Zeg eens nee tegen al dat participeren

300416zat_ikeaehbo.png‘Zelf je kast monteren is goedkoper voor iedereen, ontdekte IKEA. Dat doe-het-zelf principe geldt nu in de hele samenleving. Straks zitten tuinman en verpleger zonder werk, waarschuwt Margo Trappenburg.’

Artikel in NRC Handelsblad en NRC.next n.a.v. oratie. Te lezen via NRC.nl

Lees een samenvatting op socialevraagstukken.nl of de volledige versie (PDF)